Folium

• Althaeae folium
• Belladonnae folium
• Betulae folium
• Boldi folium
• Digitalis lanatae folium
• Digitalis purpureae folium
• Farfarae folium
• Ginkgonis folium
• Hyoscyami folium
• Melissae folium
• Menthae piperitae folium
• Menyanthidis trifoliatae folium
• Plantaginis lanceolatae folium
• Salviae officinalis folium
• Sennae folium
• Stramonii folium
• Urticae folium
• Uvae ursi folium
• Vitis idaeae folium

Język obsługi bazy:

• Łaciński
• Polski

Wypożyczalnia
koncentratorów tlenu

Folium  znaczy Liść

Liście są jednym z podstawowych i najważniejszych narządów rośliny. Zachodzi w nich wiele przemian metabolicznych związanych z fotosyntezą, będącą głównym żódłem energii oraz węgla dla roślin. Oprócz tego liście pełnią jeszcze inne, ważne dla rośliny funkcje. Dlatego trudno się dziwić, że z reguły stanowią one główną część masy rośliny i są zarazem jedyną z częściej stosowanych grup surowców farmakognostycznych.

W farmakognozji do liści zalicza się wyłącznie liście asymilacyjne, czyli te, których podstawową funkcją jest przeprowadzanie fotosyntezy. Liście te są z reguły płaskie i posiadają stosunkowo dużą powierzchnię, która pozwala na optymalne wykorzystanie światła i CO₂. Ich kształty są różnorodne i charakterystyczne dla danych gatunków, zdarza się jednak, że jedna roślina może mieć liście o różnych kształtach.
Wygląd zewnętrzny liścia bardzo często pozwala na identyfikację surowca (i rośliny) bez badania elementów anatomicznych. Jednak w praktyce liście wykorzystywane jako surowce farmaceutyczne są wysuszone, a następnie pokruszone lub pokrojone, co uniemożliwia ich rozpoznanie bez badania mikroskopowego.

Ogólna budowa liści

Znakomita większość liści jest zróżnicowana na blaszkę liściową (lamina) i ogonek (petiolus). Wyjątkiem od tego są liście bezogonkowe, zwane czasem siedzącymi. U części gatunków roślin u nasady liścia mogą wykształcać się przylistki (stipulae), które mogą być wolne lub zrośnięte z ogonkiem liściowym. Te ostatnie mogą tworzyć gatkę, (ochrea) zwaną inaczej tutką, lub ulec przekształceniu w łuski lub kolce.

Ogonek liścia może być obły, kanciasty, rynienkowaty, oskrzydlony lub spłaszczony.

Przy opisywaniu blaszki liścia należy zwrócić uwagę na następujące elementy:
• Kształt, np.: jajowy, lancetowaty, klapowaty.
• Nasada, np. : sercowata (a), strzałkowata (b),  symetryczna.
• Szczyt, np. : tępy (d), ostry (e), zaostrzony (f).  
• Brzeg, np.: równy (g), ząbkowany (h), pojedynczo lub podwójnie (j) piłkowany.
• Wycięcia blaszki, np. w liściu zatokowym czy dzielnym.
• Unerwienie, np.: równoległe, pierzaste, dłoniaste.
• Owłosienie, np.: kutnerowate, obustronne.

Wśród liści dominują liście pojedyncze, czyli takie które posiadają jedną blaszkę liściową. Niektóre rośliny wytwarzają jednak liście złożone, które mają wiele blaszek liściowych (listków) osadzonych na wspólnej osi zwanej osadką. Do takich liści zalicza się między innymi liście parzystopierzaste (a), nieparzystopierzaste (b) czy trójlistkowe (c).

Przeprowadzając badania anatomiczne liścia należy uwzględnić obserwacje skórki górnej i dolnej oraz przekrój poprzeczny poprzez blaszkę wraz z nerwem głównym.
Do najważniejszych elementów diagnostycznych znajdujących się na powierzchni skórki należą wytwory skórki i aparaty szparkowe. Do tych pierwszych zalicza się różnego rodzaju włoski okrywające zarówno jedno- jak i wielokomórkowe: krzaczkowate, teowate, maczugowate, stożkowate biczowate, główkowe. Istnieją również włoski wydzielnicze, wśród których wyróżniamy typy: Labiateae (różyczkowate), Compositae (dwoinkowate) i Solanaceae.
Z kolei w budowie aparatów szparkowych wyróżniamy cechy (liczbę i układ komórek przyszparkowych) pozwalające podzielić je na typy: anomoctyczny, anizoctyczny (dawnej w farmakognozji typ Cruciferare lub Solanaceae), diactyczny (dawniej typ Labiateae), paracytyczny (dawniej typ Rubiaceae), tetracytyczny i cyklocytczny.

Ostatnia aktualizacja: 2014-03-26