Equiseti herba
Ziele skrzypu FP X

Surowcem są naziemne, wysuszone, płonne części naziemne skrzypu polnego zawierające nie mniej niż 0,3 % flawonoidów w przeliczeniu na izokwercytozyd. Surowiec nie powinien zawierać więcej niż 5% domieszek innych gatunków skrzypów, w tym E. palustre (s. polny), ze względu na zawarte w nim toksyczne alkaloidy (palustryna).
Surowcem są pędy skrzypu zebrane w okresie od czerwca do września.

Główne substancje czynne to flawonoidy - glikozydy kwercetyny (izokwercetyna), kemferolu (ekwizetyna) i apigeniny. Duże znaczenie mają również sole mineralne 15-20% w tym 66% krzemu. Surowiec zawiera małe ilości kwasów organicznych i alkaloidów. Podejrzewa się również obecność małych ilości substancji o charakterze saponin.
 

Diureticum, metabolicum.
Surowiec jest wykorzystywany jako środek moczopędny o umiarkowanej sile działania. Działanie to związane jest głównie z obecnością soli mineralnych i flawonoidów. Te ostatnie warunkują również pewne działanie spazmolityczne surowca. Występujący w nim krzem jest w dużej części rozpuszczalny - dzięki czemu łatwo się przyswaja. Wykazuje działanie ogólnoustrojowe i wpływa pozytywnie na przemianę materii, stan naczyń krwionośnych oraz paznokci. Surowiec jest także stosowany przy niedoborach krzemu wynikających z zaburzeń w jego gospodarce. Uważa się też, że krzem zawarty w surowcu może ułatwiać otorbianie ognisk gruźlicy.
Wskazaniami do stosowania skrzypu są stany zapalne dróg moczowych i kamica nerkowa. Często jest też stosowany w preparatach poprawiających stan skóry, paznokci i włosów. W medycynie ludowej skrzyp stosowano w krwawieniach (również miesięcznych), chorobie gośćcowej i chorobach płuc.
Przeciwwskazania: Nie stosować jako środka moczopędnego przy obrzękach pochodzenia sercowego lub nerkowego.
 

Roślina jest powszechna w całej Europie. Występuje również w Polsce - najczęściej w miejscach wilgotnych. Często rośnie jako chwast polny. Zbiera się ją ze stanu naturalnego.

Pędy płonne: Łodygi żeberkowate. Pędy główne wewnątrz puste, podzielone na międzywęźla. W węzłach łuskowata, ząbkowana pochwa liściowa powstała z przekształconych liści, ilość ząbków pochwy odpowiada ilości żeberek na pędzie (do 19). Pędy boczne wyrastają okółkowo z międzywęźli, pierwsze międzywęźle gałązki bocznej jest dłuższe od pochwy, z której wyrosło (odróżnienie od E. palustre). Gałązki boczne mają 3-5 żeberek, łatwo się kruszą, skrzypią. Nie wykazuje smaku i zapachu.

W przekroju poprzecznym w żeberkach łodygi widać pęki grubościennych włókien sklerenchymatycznych. W miękiszu kory okrągłe kanały powietrzne. W walcu osiowym kolateralne wiązki przewodzące ułożone okółkowo - w każdej z nich wąski kanał powietrzny. W samym centrum łodygi duża pusta przestrzeń. W sproszkowanym surowcu widać dwu komórkowe ząbki pochodzące z epidermy (w odróżnieniu od E. paluste, gdzie ząbki te są jednokomórkowe) oraz fragmenty skórki zbudowanej z falistościennych prostokątnych komórek. Widoczne paracytyczne aparaty szparkowe.

Ostatnia aktualizacja: 2016-07-07