Surowce olejkowe

Olejki są głównymi składnikami czynnymi wielu surowców farmagnostycznych. Można je spotkać w bardzo wielu gatunkach roślin. Za surowce olejkowe uważa się jednak zwykle takie, które zawierają powyżej 0,01% olejku. Niektóre z surowców olejkowych mogą zawierać aż 20 % olejków eterycznych.

Olejki eteryczne mogą znajdować się w zewnątrztkankowych elementach roślin (włoski gruczołowe) lub w strukturach wewnątrztkankowych takich jak: specjalne komórki olejkowe, przewody czy zbiorniki olejkowe. Rzadziej, u nielicznych gatunków olejki magazynowane są w postaci emulsji bezpośrednio w protoplazmie komórki.

Do surowców olejkowych zaliczamy:

• Anthemidis anthodium – Koszyczek rumianku rzymskiego
• Arnicae anthodium – Koszyczek arniki
• Chamomillae anthodium – Koszyczek rumianku
• Lavendulae flos– Kwiat lawendy
• Tanaceti flos – Kwiat wrotyczu
• Melissae folium – Liść melisy
• Menthae piperitae folium – Liść mięty pieprzowej
• Folium rosmarini – Liść rozmarynu
• Salviae officinalis folium – Liść szałwii lekarskiej
• Anisi fructus – Owoc anyżku
• Carvi fructus – Owoc kminku
• Coriandri fructus – Owoc kolendry
• Foeniculi fructus – Owoc kopru włoskiego
• Juniperi fructus – Owoc jałowca
• Petroselini fructus – Owoc pietruszki
• Pini gemmae – Paczki sosny
• Absinthii herba – Ziele piołunu
• Majoranae herba – Ziele majeranku
• Millefolii herba – Ziele krwawnika
• Serpylli herba – Ziele macierzanki
• Thymi herba – Ziele tymianku pospolitego
• Aurntii amari pericarpium – Owoc pomarańczy
• Angelicae radix – Korzeń arcydzięgla
• Artenisiae radix – Korzeń bylicy
• Inulae radix – Korzeń omanu
• Levistici radix– Korzeń lubczyka
• Ononidis radix – Korzeń wilżyny
• Radix petroselini – Korzeń pietruszki
• Radix pimpinellae – Korzeń biedrzyńca
• Valerianae radix – Korzeń kozłka
• Calami rhizoma – Kłącze tataraku
• Sinapis albe semen – Nasienie gorczycy białej
• Sinapis nigrae semen – Nasienie gorczycy czarnej
• Lupuli strobili – Szyszki chmielu

Uzyskiwanie olejków eterycznych

Olejki eteryczne izoluje się z materiału roślinnego kilkoma sposobami

Destylacja z parą wodną – jest najczęściej spotykaną techniką, którą wykorzystuje się przy uzyskiwaniu większości olejków eterycznych. Materiał roślinny po zlaniu wodą poddaje się destylacji w aparaturze z zamkniętym obiegiem wody. Po pewnym czasie w specjalnie wydzielonej części aparatury (gdzie kondensuje para wodna i składniki olejku) zbiera się olejek, który zlewa się znad warstwy towarzyszącej mu wody.
Tłoczenie na zimno – polega na mechanicznym wyciskaniu olejku z materiału roślinnego – tę technikę wykorzystuje się głównie do produkcji olejków z owoców cytrusowych.
Ekstrakcja – surowiec poddaje się ekstrakcji rozpuszczalnikiem, w którym rozpuszczają się składniki olejku. Następnie rozpuszczalnik odparowuje się, pozostawiając mniej lotny od niego olejek. Wadą tej metody jest to, że gotowy olejek zawiera resztki użytego do ekstrakcji rozpuszczalnika.
Enfluerage (wywanianie) – jest to bardzo pracochłonna technika wykorzystywana do uzyskiwania olejków z płatków niektórych roślin np.: róży. Na płyty szklane pokryte cienko tłuszczem wykłada się płatki kwiatów. Po ok. 12 godzinach zostają one usunięte, a ich miejsce zastępują nowe, świeże. Ta czynność powtarzana jest kilkukrotnie. Następnie z tłuszczu (zwanego pomadą), poprzez użycie alkoholu, ekstrahuje się substancje aromatyczne. Później alkohol jest odparowywany.

Ostatnia aktualizacja: 2017-04-22