Reklama:

Nowoczesna Apteka

Artykuł ten napisałem dla czasopisma Manager Apteki. Został on opublikowany po skrótach redakcyjnych w numerze 2/07 2007 tego czasopisma. Ilustracje do artykułu pochodzą ze strony http://www.eprus.com.pl/

Nasz zawód należy do tych profesji, które mogą pochwalić się wielowiekową tradycją. Zbierane od stuleci doświadczenia pozwoliły pokoleniom aptekarzy na udoskonalenie naszego zawodu i zebranie wielkiej ilości wiedzy fachowej, którą obecnie z powodzeniem wykorzystujemy w naszej codziennej pracy. Właśnie dzięki temu wielkiemu doświadczeniu, przedstawiciele naszego zawodu są zawsze otwarci na nowe rozwiązania i urządzenia, które mogą ułatwić nam pracę. Często też sami aktywnie uczestniczą w procesie ich powstawania, poprzez własne pomysły i badania.

Największa ilość nowoczesnych urządzeń w aptece pojawia się chybaobecnie w obrębie receptury, choć przyznać trzeba, że nie zawsze są to tylko nowe wynalazki, ale często znaczące usprawnienia istniejących już wcześniej urządzeń. Takimi najbardziej znaczącym usprawnieniem w dziedzinie receptury jest wprowadzenie do niej wag elektronicznych. Być może dla sporej części z Was nie są one nowością, ale w rzeczywistości istnieją jeszcze w Polsce apteki gdzie stosuje się, lub stosowało do niedawna, klasyczne szalkowe wagi apteczne. Jest to w dzisiejszych czasach nieporozumienie i strata pieniędzy. Wagi elektroniczne w znaczący sposób ułatwiają przygotowanie leku, mają istotny wpływ na dokładność jego przygotowania, ale i znacznie skracają czas przygotowania leku, – co jest już wymierną korzyścią materialną dla apteki. Chciałbym w tym miejscu zwrócić uwagę na pewne cechy jakie, moim zdaniem, takie wagi powinny spełniać, aby w pełni móc korzystać z ich dobrodziejstw. Po pierwsze, powinny być dwie. Jedna o udźwigu do ok. 50 – 100 gram i dokładności pomiaru do 1 mg. Druga z nich powinna mieć udźwig do 2 kg i dokładność pomiaru do 0,1g. Obie powinny mieć szybki czas reakcji, co jest to niezbędne do sprawnego wykonywania leków. Dobrze też, żeby miały funkcje samokalibracji.

Następnym ze stopniowo unowocześnianych urządzeń w naszych recepturach są loże laminarne. Postępująca miniaturyzacja i rozwój nowoczesnych technologii sprawiły, że nie są to już urządzenia zajmujące pół izby recepturowej. Obecnie są to stosunkowo małe, łatwe do ustawienia skrzynie o szerokościach jedynie 100 czy 70 cm. Wyposaża się je w 2 stopniowe systemy oczyszczania powietrza, płynną regulację prędkości przepływu powietrza, oraz niezwykle przydatne liczniki czasu pracy, które znacząco ułatwiają nadzór nad jakością pracy urządzenia. Tego typu loże pozwalają na łatwe dostosowanie apteki do wykonywania leków jałowych. Zyskiem przy takiej inwestycji jest możliwość wykonania większej ilości recept, oraz zwiększenie swoich dochodów dzięki podwójnej taksie laborum za wykonane leki jałowe.

Innym, wartym zainteresowania urządzeniem w aptekach jest unguator, zwany inaczej mikserem recepturowym. Ten wymyślony przez niemieckiego farmaceutę sprzęt znacząco ułatwia przygotowywanie takich form recepturowych jak maści i czopki. Polska nazwa tego urządzenia jest nieprzypadkowa, gdyż unguator w swojej zasadzie działania przypomina kuchenny mikser do ciasta. Różnica między nimi polega na tym, że mieszanie maści odbywa się za pomocą odpowiednio skonstruowanych mieszadeł, które są dokładnie dopasowane do specjalnych, jednorazowych pojemników-opakowań, w których to zachodzi proces mieszania. Zestaw mieszadeł i pojemników umożliwia wykonywanie różnych maści w dowolnych ilościach, a nawet przygotowywanie za pomocą unguatora czopków i globulek, które wylewa się do specjalnych, jednorazowych form. W zależności od wersji urządzenia proces mieszania odbywa się z udziałem człowieka (który porusza pojemnik z maścią względem nieruchomego w pionie mieszadła) lub w pełni automatycznie. Sprawny operator unguatora jest w stanie za jego pomocą wykonać maść w czasie od 5 do 10 minut, a czopki w około 15 minut. Jest to więc znaczna oszczędność czasu farmaceuty. Nie jest to wszakże jedyna zaleta tego urządzenia. Unguator pozwala również na podniesienie jakości wykonywanych preparatów. Ma to znaczenie nie tylko w przypadku kontroli ze strony nadzoru farmaceutycznego, ale pozwala również na zwiększenie zadowolenia naszych pacjentów, którzy otrzymują od apteki robione leki dobrej jakości i w o wiele praktyczniejszych niż zwykłe pudełka opakowaniach.

Pozostając jeszcze w kręgu receptury wypada wspomnieć o urządzeniach zwanych rejestratorami wilgotności i temperatury. Są to znacznie unowocześnione wersje wymaganych obecnie w aptekach higrometrów i termometrów. Ich przewaga polega na tym, że automatycznie rejestrują temperaturę i wilgotności, a po podłączeniu do komputera – umożliwiają archiwizację i wydruk tych danych. Dzięki nim odpada uciążliwy obowiązek codziennego notowania tych parametrów w zeszytach kontrolnych. Inną zaletą tych urządzeń jest również możliwość natychmiastowego alarmowania o przekroczeniu zadanych wcześniej parametrów np. maksymalnej temperatury i wilgotności.

Wiele przechowywanych w aptece produktów wymaga składowania w niskich temperaturach rzędu 5-10 stopni. W większości aptek stosuje się do tego zwykłe lodówki lub witryny chłodnicze. O wiele lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie nowoczesnej chłodziarki farmaceutycznej. Urządzenie to posiada wbudowane szuflady ze specjalnym systemem organizacyjnym, który znacząco ułatwia składowanie i odnajdywanie wielu preparatów na ograniczonej powierzchni chłodziarki. Dodatkowym ułatwieniem jest możliwość samodzielnej aranżacji i dostosowania tego sytemu do własnych potrzeb. Urządzenie to wyposażono również w powszechne już w zwykłych lodówkach automatyczne odszranianie, oraz, w rzadziej spotykany, cyfrowy wyświetlacz temperatury, co ułatwia kontrolę pracy urządzenia.

Innym z nowoczesnych urządzeń, które powoli zaczyna gościć w naszych aptekach jest klimatyzacja. Co prawda, na świecie jest to stosowane już od dawna urządzenie, ale w naszych aptekach zaczęło pojawiać się dopiero pod koniec lat 90-tych. I nawet teraz nie jest ono często spotykane, a szkoda, gdyż jej instalacja przynosi aptece sporo korzyści. Pierwsza z nich jest oczywista – to poprawa warunków pracy farmaceutów, szczególnie latem, kiedy to słońce nagrzewa pomieszczenia ekspedycji przez duże oszklone witryny. Klimatyzacja pozwala wtedy na sprawniejszą i szybszą pracę aptekarza, co przekłada się na możliwość obsłużenia większej ilości pacjentów. W takich warunkach pracy łatwiej jest się również skupić, co zmniejsza ryzyko pomyłki w trakcie realizacji recepty. Przy działającej klimatyzacji nie tylko nam pracuje się lepiej, ale co ważniejsze, nasi pacjenci czują się komfortowo. Stojąc w przyjemnym chłodzie mniej denerwują się w oczekiwaniu na realizację swojej recepty. Większe jest również prawdopodobieństwo, że zapamiętają naszą aptekę jako miłe miejsce, do którego warto wrócić. Trzecią, mniej widoczną, ale równie ważną zaletą klimatyzacji w aptece jest to, że pozwala ona w czasie upałów na utrzymanie w naszych izbach ekspedycyjnych i magazynach temperaturę poniżej 25 stopni, która nie może być przekroczona w przypadku przechowywania wielu z leków, szczególnie w postaci czopków, gałek czy maści.

W naszych aptekach pojawiają się też urządzenia związane z samą obsługą klienta czy też pewnymi działaniami marketingowymi. Przykładem tych pierwszych mogą być, rzadko u nas jeszcze spotykane, systemy kolejkowe, które mają na celu przyspieszenie obsługi pacjentów. Systemy te składają się z numeratora, który wydaje pacjentom kolejne numerki, oraz z cyfrowych wyświetlaczy, za pomocą których zapraszani są oni do konkretnych stanowisk. Jest to dobre rozwiązanie dla aptek o dużym natężeniu ruchu, gdyż pozwala na rozproszenie kolejki pacjentów na większej powierzchni ekspedycji. Ludzie ci mogą spokojnie usiąść na wygospodarowanych w tym celu miejscach, lub też zapoznać się w tym czasie z wystawionymi na półkach czy w gablotach kosmetykami i preparatami OTC. Jest to więc urządzenie, które nie tylko poprawia komfort obsługi pacjenta, ale pozwala przy odpowiednim zaprojektowaniu wnętrza apteki podnieść sprzedaż odręczną.

Innymi nowoczesnymi urządzeniami marketingowymi, są specjalnie udostępniane dla pacjentów ciśnieniomierze, lub całe kombajny pomiarowe, które oprócz badania ciśnienia potrafią zmierzyć wzrost, wagę i grubość tkanki tłuszczowej. Dzięki odpowiednim opcjom sprzęt ten można udostępnić pacjentom za niewielką opłatą lub, co jest o wiele częstsze, bezpłatnie. Możliwa jest również opcja, że z urządzenia mogą korzystać jedynie ci pacjenci, którzy otrzymali od nas specjalne żetony np. przy zakupach powyżej jakiejś określonej kwoty. Urządzenia te często drukują specjalne bilety z wynikami, na których apteki zamieszczają swoją reklamę. Nasi stali pacjenci mogą przy tym skorzystać ze specjalnych elektronicznych kart, na których zapisywana jest historia ich pomiarów. Instalacja takiego urządzenia na pewno uatrakcyjnia aptekę i jest często ważnym bodźcem do powrotu pacjenta.

Najrzadziej jeszcze spotykaną nowością w dziedzinie urządzeń montowanych w aptekach są monitory reklamowe. Maja one postać dużych, najczęściej płaskich ekranów, które montuje się w wyeksponowanych częściach apteki. Wyświetlają odpowiednio przygotowany zestaw reklam farmaceutyków lub kosmetyków. Jest to bardzo skuteczna forma reklamy, która dodatkowo sprawia, że apteka w której ją zainstalowano staje się bardziej atrakcyjna dla pacjentów.

Mam nadzieję, że większość zaprezentowanych w tym artykule urządzeń znajduje się już w Waszych aptekach. Jeśli nie, to myślę, że warto abyście po bliższym zapoznaniu się z nimi rozważyli czy również w Waszych aptekach nie opłacałoby się skorzystać z udogodnień, jakie mogą one zaoferować Wam oraz Waszym pacjentom.

mgr farmacji Łukasz Ejsmont
Data: 2009-11-10