Schizandrae chinensis fructus
Owoc cytryńca chińskiego FP XI

Surowcem są całe, wysuszone lub poddane działaniu pary wodnej i wysuszone, dojrzałe owoce cytryńca chińskiego, zawierające nie mniej niż 0,4 % schizandryny.

Głównymi związkami biologicznie czynnymi owoców cytryńca są lignany, pochodne dibenzocyklooktadienu, głównie schizandryny. Surowiec zawiera do 30 % kwasów tłuszczowych (głównie kwas linolowy), duże ilości witaminy C oraz w mniejszych ilościach witaminę E. Około 15 % masy surowca stanowią kwasy organiczne, głównie cytrynowy, jabłkowy i winny. Stwierdza się również obecność olejku eterycznego.
 

Toncum, hepatoprotectivum.
Zgodnie ze wskazaniami tradycyjnej medycyny chińskiej, cytryniec uznawany jest za surowiec adaptogenny pozwalający na lepsze dostosowanie się organizmu do warunków stresowych. Poprawia funkcje poznawcze, pamięć i koncentrację. Niektóre badania sugerują potencjalnie korzystne działanie w przypadku osób chorych na Alzheimera. Uznaje się, że za te działania odpowiadają zawarte w surowcu schizandryny. Lignany wykazują również działanie hepatoprotekcyjne, poprzez zwiększenie poziomu glutationu - ważnego antyoksydantu wykorzystanego w komórkach wątroby. Stwierdzono, że substancje zawarte w cytryńcu nasilają aktywność enzymów antyoksydacyjnych - dlatego surowiec ten zaliczany jest do "wymiataczy" wolnych rodników. Istnieją też badania wskazujące na działanie przeciwnowotworowe wyciągów z cytryńca. Do tradycyjnych zastosowań surowca, potwierdzonych współczesnymi badaniami należy zapobieganie chorób układu sercowo-naczyniowego. Wyciągi z cytryńca normalizują ciśnienie krwi i chronią komórki serca przed stresem oksydacyjnym, oraz zmniejszają powstawanie uszkodzeń, będących skutkiem niedotlenienia komórek mięśnia sercowego.
Ciąża: surowiec jest niewskazany u kobiet w ciąży. Istnieją doniesienia, że może on prowadzić do skurczów macicy i poronienia
 

Jest to dwupienne pnącze. Jego naturalne siedliska to tereny górskie Dalekiego Wschodu. Głównie Rosja, Korea, Japonia i Chiny. Występuje również w Europie gdzie jest uprawiana jako roślina ozdobna.

Owoce cytryńca to jagody o kształcie zbliżonym do kulistego. Mają średnicę około 8 mm. Powierzchnia silnie pomarszczonej owocni przybiera kolor od czerwonej po prawie czarną, czasem pokrytą białawym nalotem. W środku znajdują się 1-2 żółtobrunatne błyszczące nasiona, pokryte cienką powłoką nasienną.

W sproszkowanym surowcu widoczne są czerwonobrunatne fragmenty owocni zbudowane z jednej warstwy cienkościennych komórek z nielicznym komórkami olejowymi i kilkoma warstwami jajowatych, spłaszczonych komórek śródnocni. Widoczne są również fragmenty powłoki nasiennej złożonej z grubościennych drobnojamkowatych sklereid.

Ostatnia aktualizacja: 2020-10-15