Ten alkaloid wstępuje między innymi w liściach herbaty. Często w
zespołach alkaloidów, w których występuje, znajduje się również teobromina. Ma
podobne, ale znacznie słabsze od kofeiny działanie psychoanaleptyczne. Działanie
głównie diuretycznie i spazmolitycznie.
Teofilina jest stosowana w leczeniu
i zapobieganiu napadom dychawicy oskrzelowej, ponadto przy nadciśnieniu i w
chorobie wieńcowej. Jej stosowanie zwłaszcza z niektórymi lekami (np.:
Cimetydyna) wymaga monitorowania stężenia tego alkaloidu we krwi. Stosowanie
teofiliny w postaci czopków jest czasem kwestionowane. Przy takim sposobie
podania ilość wchłoniętej teofiliny może znacznie różnić się u poszczególnych
pacjentów. Przedawkowanie może prowadzić do bezsenności, drżeń i niepokoju. Duże
dawki mogą prowadzić do drgawek.
Roślina jest krzewem o wysokości do 2 m. Pochodzi
prawdopodobnie z Chin. Jest uprawiana w kilku odmianach, w paru regionach świata
np. Indii i na Cejlonie. W zależności od sposobu przygotowania wyróżniamy kilka
postaci tego surowca.
Herbata zielona - świeżo zebrane liście poddaje się stabilizacji poprzez 8
- 10 minutowe podgrzewanie ( unieczynnienie enzymów). Następnie surowiec suszy
się w suszarniach. Dzięki stabilizacji zachowane zostają połączenia garbników
z alkaloidami.
Herbata czarna - świeżo zerwane liście pozostawia się aż do zwiędnięcia.,
potem ugniata do wydzielania soku. Pozostawia w celu fermentacji. Potem suszy.
W trakcie tego procesu dochodzi do zmian pierwotnego składu. Powstaje miedzy
innymi olejek.
Herbata żółta - jest to herbata poddana niepełnej fermentacji.
Surowiec zawiera alkaloidy purynowe: kofeinę (do 4,5%), teobrominę
(do 0,5%) i teofilinę (do 0,04%). Ponadto garbniki katechinowe do 20%, saponiny,
flawonoidy i rozpuszczalne fluorki.
Działanie: Pobudza OUN. Ma działanie
ściągające. Ze względu na zawartość garbników może być stosowana jako odtrutka
przy zatruciach metalami ciężkimi. Popularna używka.