Lobelina

Nazwa chemiczna: 2-(2-fenylo-2-hydroksyetylo)-6-(2-fenylo-2-oksoetylo)N-metylopiperydyna

Jest to alkaloid lobelii rozdętej. Należy do substancji działających pobudzająco na zwoje układu autonomicznego. Lobelina ma zastosowanie jako analeptyk. Początkowo obniża, a następnie podwyższa ciśnienie krwi, zwalnia czynność serca i rozszerza oskrzela. Działa silnie pobudzająco na ośrodek oddechowy, co prowadzi do przyspieszenia i pogłębienia oddechów. Lobelina podawana jest pozajelitowo. Jej działanie jest krótkotrwałe, gdyż w organizmie jest ona szybko rozkładana. Inną wadą tego alkaloidu jest bliskość dawki terapeutycznej i toksycznej (wąski indeks terapeutyczny), co stwarza możliwość jej przedawkowania. Lobelina była stosowana w porażeniu ośrodka oddechowego, np. do reanimacji porażonych prądem, w bezdechu u noworodków. Obecnie nie ma ona większego znaczenia w lecznictwie. Czasem jeszcze wykorzystuje się ją w terapii antynikotynowej jako substytut nikotyny, co wynika z podobnych właściwości farmakologicznych. Skuteczność takiej terapii została jednak zakwestionowana przez amerykański Urząd ds. Żywności i Leków (FDA), który zakazał wykorzystania lobeliny w produktach pomagających rzucić palenie.

Dawkowanie:
Podskórnie lub domięśniowo: 10 mg
Dożylnie: 3 mg - wstrzykując powoli.

Surowce

Herba Lobeliae - Ziele lobelii

Rośliny: Lobelia inflata - Lobelia rozdęta
Rodzina: Lobeliaceae

Zdjęcie: Lobelia inflata - Lobelia rozdęta Fot: Łukasz Ejsmont

Lobelia jest jednoroczną lub czasem dwuletnią zieloną rośliną pochodzącą z Ameryki Północnej. Dla rdzennych Amerykanów miała znaczenie lecznicze oraz rytualne. Jako lek była wykorzystywana w celu złagodzenia objawów astmy (palono jej liście). Później była ona stosowana również w leczeniu zapalenia oskrzeli, płuc, a nawet kaszlu. W XIX wieku była również stosowana przez pewnego amerykańskiego lekarza (Samuela Thomsona) do wywoływania wymiotów w celu oczyszczania organizmu z toksyn. Lobelia zastosowana wewnętrznie pobudza ośrodek oddechowy, rozszerza oskrzela, powoduje zwolnienie akcji serca. Stosują ją najczęściej w połączeniu z innymi ziołami, rzadziej samą w postaci tytoniu bądź nalewki. Do dziś wielu zielarzy uważa ją za skuteczne remedium w leczeniu niektórych schorzeń układu oddechowego, a w szczególności astmy oskrzelowej lub chronicznego zapalenia oskrzeli. Brakuje jednak większej ilości badań pozwalających ocenić faktyczną skuteczność i bezpieczeństwo stosowania tego zioła.
Stosowana zewnętrznie w postaci nalewek bądź maści wywiera działanie rozkurczowe na mięśnie i używana jest w leczeniu takich dolegliwości jak reumatyzm czy łokieć tenisisty. Zewnętrzne wykorzystanie wyciągów z lobelii i ich dzianie opisywane jest jednak jedynie w źródłach amerykańskich.

Uwaga !! Lobelia i jej wyciągi są bezpieczne jedynie w bardzo małych dawkach! Zastosowanie większych niż zalecane prowadzi do wystąpienia takich objawów jak : pocenie się, nudności, biegunka, drżenie, szybkie bicie serca, splątanie umysłowe, drgawki, hipotermia, śpiączka, a nawet śmierć.

Jako surowiec zielarski stosuje się całą naziemną część rośliny, rzadziej same owoce lub liście. Surowiec zawiera zespół alkaloidów w ilości około 0,3%. Głównym składnikiem zespołu jest lobelina. Ponadto występują jeszcze izolobina i norlobinina. Surowiec służy głównie do otrzymywania czystych alkaloidów. Preparaty złożone z surowca są obecnie rzadko stosowane. W Polsce nie występują w ogóle. Więcej informacji o roślinie i surowcu możesz znaleźć na stronie Herba Lobeliae.

Ostatnia aktualizacja: 2011-01-31