Saponiny to naturalne związki glikozydowe, wykazujące zdolności do zmniejszania napięcia powierzchniowego roztworów wodnych, oraz do hemolizowania krwinek czerwonych.
Saponiny wykazują najczęściej właściwości:
Niektóre z nich:
Oprócz tego należy pamiętać, że zmniejszenie napięcia powierzchniowego sprawia, iż saponiny ułatwiają tworzenie roztworów koloidalnych i zwiększają rozpuszczalność niektórych substancji w roztworach wodnych, co może ułatwiać przenikanie tych ostatnich przez błony komórkowe - dlatego dodatek surowców saponinowych może zwiększyć siłę działania niektórych substancji.
Wybrane saponiny są również używane do produkcji różnych hormonów sterydowych, najczęściej z wykorzystaniem różnych metod mikrobiologicznych.
Działania niepożądane
W przypadku stosowania zalecanych dawek saponiny z reguły nie wywołują działań niepożądanych. Należy jednak zachować ostrożność przy stosowaniu saponin u osób z chorobą wrzodową żołądka. W przypadku podania zbyt dużej ilości surowców zawierających saponiny (również osobom bez choroby wrzodowej) dochodzi do nadmiernego podrażnienia błon śluzowych przewodu pokarmowego, a nawet wymiotów i biegunek.
Saponiny posiadają również inne niekorzystne, rzadziej obserwowane, działanie farmakologiczne. Podane pozajelitowo łatwo łączą się z cząsteczkami cholesterolu na błonach komórkowych, co prowadzi do uszkadzania komórek. Dochodzi między innymi do hemolizy krwinek. Właściwości te są silniejsze u monodesmozydów, a słabsze u bidesmozydów. W przypadku ryb saponiny działają silnie toksycznie.
Ostatnia aktualizacja: 2017-05-20